Nhân dịp kỷ niệm 131 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có bài viết Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Bài viết đã phân tích một cách sâu sắc, đầy tâm huyết về chủ nghĩa xã hội (CNXH) và phương hướng để tiếp tục đẩy mạnh xây dựng CNXH trong tình hình mới, mà một trong những phương hướng đó là không ngừng phát huy dân chủ, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa (XHCN) thật sự của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, trên cơ sở liên minh giữa công nhân, nông dân và trí thức do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo.
Đảng ta xác định, để đi lên CNXH, cùng với việc thực hiện các nhiệm vụ phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN; đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; xây dựng nền dân chủ XHCN, thực hiện đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh; bảo đảm vững chắc quốc phòng và an ninh quốc gia; chủ động và tích cực hội nhập kinh tế thế giới, thì chúng ta phải xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN. Một trong những nội dung quan trọng trong bài viết của Tổng Bí thư là tiếp tục khẳng định, thể hiện sự nhất quán và kiên định về đường lối trong quá trình lãnh đạo của Đảng: Muốn đi lên CNXH thì nhất định phải xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN.
Với tư duy khoa học, tầm nhìn lịch sử, khách quan, Tổng Bí thư đã thẳng thắn chỉ ra bản chất khác nhau giữa Nhà nước pháp quyền XHCN với nhà nước pháp quyền tư sản. Đồng chí cũng chỉ rõ, Đảng ta đã tiếp thu các giá trị tích cực, tiến bộ, khoa học về nhà nước pháp quyền trong lịch sử, đồng thời quán triệt quan điểm của Chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước, pháp luật kiểu mới, chúng ta đã vận dụng phù hợp với thực tiễn xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN ở nước ta. Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam là nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, tất cả quyền lực Nhà nước đều thuộc về nhân dân. Đó là nhà nước tôn trọng, thực hiện và bảo vệ quyền con người, tất cả vì hạnh phúc của con người; bảo đảm trách nhiệm giữa nhà nước và công dân, thực hành dân chủ gắn với tăng cường kỷ cương, kỷ luật.
Thực hiện dân chủ, tôn trọng và bảo đảm trên thực tế quyền dân chủ và làm chủ của nhân dân là vấn đề có ý nghĩa sống còn không chỉ đối với Nhà nước mà chúng ta đang xây dựng để trở thành Nhà nước pháp quyền, đối với việc tăng cường uy tín và mở rộng ảnh hưởng của Đảng cầm quyền trong xã hội mà còn là nhân tố quyết định thành công của sự nghiệp đổi mới, của cách mạng XHCN và xây dựng CNXH ở Việt Nam. Mặt khác, phát huy dân chủ và bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân còn thể hiện bản chất ưu việt của chế độ ta, là thước đo, là tiêu chí đánh giá tính chất của dân, do dân, vì dân trong tổ chức hoạt động của Nhà nước trên thực tế. Vì vậy, phát huy dân chủ, bảo đảm quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân là phương hướng, đồng thời là mục tiêu bao trùm trong hoạt động xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN ở nước ta hiện nay…
Chúng tôi nhận thức, bài viết của Tổng Bí thư vừa mang tính lý luận sâu sắc, đầy sức thuyết phục, vừa như là lời kêu gọi, thúc giục toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ra sức phấn đấu, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN trên con đường đi lên CNXH ở Việt Nam.
